Jak optymalizacja miejsca pracy zwiększa produktywność i zdrowie pracowników?

Ergonomia to dziedzina wiedzy dotycząca przystosowania warunków pracy do możliwości ludzkiego organizmu. Kształtowanie środowiska pracy zgodnie z jej założeniami jest elementem profilaktyki chorób zawodowych. 

Ergonomia stanowiska pracy wpływa na samopoczucie i wydajność pracowników. Problemy techniczne, hałas i niewygodne stanowisko pracy obniżają produktywność. Na samopoczucie pracowników mogą wpływać nawet barwa i temperatura światła.

‍Narzędzia pracy przystosowane do ludzkiego organizmu

Ergonomia dostarcza wiedzy na temat przystosowania narzędzi, maszyn, mebli, technologii oraz warunków pracy do anatomicznych możliwości ludzkiego organizmu. 

„Mianem narzędzia określa się zarówno zwykły ołówek czy młotek, spisane zasady działania, jak też cały system przemysłowy, wyposażenie zawierające agregaty, linie produkcyjne, urządzenia domowe czy też urządzenia sportowe – czytamy w Asystentbhp.pl.

Zadania ergonomiczne mogą być fizyczne, takie jak: sięganie, poruszanie, obracanie, ustawianie czy posługiwanie się czymś oraz umysłowe, polegające na czynnościach intelektualnych i zagadnieniach z tym związanych, jak na przykład przemęczenie psychiczne czy błędne rozumowanie.

‍Elementy ergonomicznego miejsca pracy

Ergonomiczne krzesło. Wybierając krzesło biurowe, zwróćmy uwagę na regulację wysokości, podłokietników oraz oparcia. Krzesło powinno umożliwiać utrzymanie naturalnej pozycji kręgosłupa, zapewniając wsparcie dla lędźwi i kręgosłupa szyjnego. 

Regulowany stół. Biurko o regulowanej wysokości pozwala dostosować je do indywidualnych potrzeb. W czasie pracy warto również pamiętać o ustawieniu monitora na wysokości oczu, aby uniknąć nadmiernego nachylenia głowy. 

Oświetlenie. Odpowiednie oświetlenie jest kluczowe dla komfortu pracy. Unikajmy oświetlenia, które oślepia lub rzuca cień na ekran komputera. Natomiast naturalne światło dziennie jest najlepszym rozwiązaniem, więc warto umożliwić sobie dostęp do okna. 

Ergonomiczna klawiatura i mysz. Ergonomicznie zaprojektowane klawiatury i myszy mogą zmniejszyć napięcie mięśni rąk i nadgarstków, redukując ryzyko zespołu cieśni nadgarstka oraz innych urazów. 

Przerwy i ćwiczenia. Nawet przy najbardziej ergonomicznym miejscu pracy, ważne jest regularne wstawanie, rozciąganie się i wykonywanie prostych ćwiczeń, aby uniknąć nadmiernego obciążenia mięśni.

‍Dlaczego ergonomia jest ważna? 

Wygodne i ergonomiczne miejsce pracy nie tylko poprawia efektywność naszej pracy, ale także chroni nasze zdrowie. Na przykład długotrwałe siedzenie w nieodpowiedniej pozycji może prowadzić do różnych dolegliwości, w tym bólów pleców, sztywności karku czy zespołu cieśni nadgarstka. Poprawa ergonomii miejsca pracy może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia tych problemów.

W przedsiębiorstwach produkcyjnych, gdzie praca często wiąże się z wykonywaniem powtarzalnych czynności, ważne jest zapewnienie warunków pracy, które nie tylko promują komfort, ale zapewniają bezpieczeństwo pracowników oraz zwiększają efektywność produkcji.‍

Znaczenie ergonomii w przedsiębiorstwach produkcyjnych

Ergonomia w przedsiębiorstwach produkcyjnych ma kluczowe znaczenie z kilku powodów. Liczy się: 

• Bezpieczeństwo pracowników. Ergonomicznie zaprojektowane stanowiska pracy zmniejszają ryzyko urazów i wypadków związanych z nieprawidłową postawą ciała, nadmiernym obciążeniem lub powtarzającymi się ruchami. 
• Zdrowie Pracowników. Poprawa ergonomii pracy może przyczynić się do zmniejszenia problemów zdrowotnych, takich jak bóle pleców, nadgarstków czy szyi, które często występują u pracowników wykonujących powtarzalne czynności. 
• Efektywność produkcji. Ergonomiczne stanowiska pracy mogą przyczynić się do zwiększenia efektywności produkcji poprzez zmniejszenie czasu potrzebnego na wykonywanie zadań oraz poprawę jakości pracy.

Opłacalność inwestycji w poprawę warunków pracy 

„Tymczasem dane Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy wskazują, że w Polsce jedynie co piąte duże przedsiębiorstwo korzysta z usług ekspertów przy projektowaniu i planowaniu ergonomicznym. Oznacza to, że w 80 proc. dużych firm w Polsce działania te prowadzone są intuicyjnie. Dla porównania średnio w EU z usług ergonomistów korzysta 68,8 proc. dużych firm – czytamy w praktycznym przewodniku dla pracodawców, edycja 2023 Medicover „Skuteczne rozwiązania wellbeigowe”.  

Jak podkreślono w raporcie, zarządzanie ergonomicznymi czynnikami ryzyka powinno być integralną częścią strategii biznesowej każdego przedsiębiorstwa. Proaktywne podejście przynosi wymierne korzyści przy założeniu, że działania te traktowane są w sposób ciągły i systemowy. Pokazują to coraz liczniejsze wdrożenia programów ergonomicznych w firmach działających w Polsce. Działania ergonomiczne mogą generować koszty, ale nigdy nie przynoszą strat. Właściwe inwestycje w ergonomię, przy skutecznym modelu zarządzania, dają pracodawcom wymierny zwrot z takich inwestycji. 

Przykładowo. Przed podjęciem działań pracownicy pewnej firmy transportujący ręcznie po schodach ciężkie, nieporęczne przedmioty doznawali urazów w wyniku wypadków przy pracy. Pracodawca zainwestował w zakup wózków wspomagających transport, dzięki czemu po roku zwrot z inwestycji w zakresie urazowości wyniósł 6,3, czyli zaoszczędzono 6,3 zł za każde wydane 1 zł, a w zakresie wydajności pracowników ROI wyniósł 3,6.

‍Strategie wprowadzenia ergonomii w przedsiębiorstwach produkcyjnych 

Główne rekomendacje ergonomii to: pracuj w naturalnej pozycji, redukuj nadmierny wysiłek, trzymaj wszystko w zasięgu ręki, pracuj na dogodnej wysokości, redukuj nadmierne i niepotrzebne ruchy, minimalizuj zmęczenie, unikaj statycznego obciążenia.

Jak wprowadzić strategię uwzględniającą powyższe zalecenia?

• Przeprowadź analizę ryzyka ergonomicznego na stanowiskach pracy, pozwoli ona zidentyfikować obszary, które wymagają poprawy. Może to obejmować ocenę sposobu wykonywania zadań, używanych narzędzi czy sposobu organizacji pracy. 
• Dostosuj narzędzia i wyposażenie. Wybierz odpowiednie narzędzia i wyposażenie takie jak ergonomiczne uchwyty, podpórki dla nadgarstków czy antypoślizgowe maty, mogą znacząco poprawić komfort pracy i zmniejszyć ryzyko urazów. 
• Wprowadzaj szkolenia i buduj świadomość pracowników na temat znaczenia ergonomii i właściwych praktyk pracy. Organizowanie szkoleń dotyczących ergonomicznego wykonywania zadań oraz zachęcanie pracowników do zgłaszania problemów związanym z ergonomią to kluczowe elementy dbania o bezpieczeństwo i komfort pracy. 
• Regularnie oceniaj i poprawiaj. Ergonomia w przedsiębiorstwach produkcyjnych powinna być procesem ciągłym. Regularne oceny warunków pracy oraz wprowadzanie poprawek w razie potrzeby zapewniają, że miejsca pracy są zawsze zoptymalizowane pod kątem ergonomii.